Haydarpaşa tren garı tarihi nerede nasıl gidilir ?

—Sayfamı ziyaret eden siz sevgili takipçilerime fotoğrafın dışında da bilgiler sunmaya elimden geldiği kadar gayret ediyorum. Bunlardan birisi de vapurla kadıköye her geçişimde mimarisiyle, ihtişamıyla beni kendisine hayran bırakan ” Haydarpaşa Tren Garı ” tarihi hakkında sizleri aydınlatmak. Bu yazımda sizlere bu eşsiz yapı hakkında bilgiler sunup, bulduğum fotoğraflarla bilgilendirmek istiyorum. Keyifle okumanız dileğiyle.

Haydarpaşa Tren Garı Tarihi :

— Adını, buraya kışla yaptıran III. Selim’in vezirlerinden Haydar Paşa’dan alan gar, Anadolu’ya ve dış ülkelere yolcu ve yük taşımacılığıyla İstanbul’un Asya’ya açılan kapısıdır. Bugünkü garın yerinde, 22 Eylül 1872’de Pendik’e kadar işletmeye açılan demir yolunun ilk istasyonu bulunuyordu.

— II. Abdülhamid, istasyonun artık yetersiz duruma gelmesi üzerine, yerine yeni bir gar binası yapılmasını istedi. 30 Mayıs 1906’da inşaatına başlanan gar binası, 19 Ağustos 1908’de hizmete açılmasına rağmen tamamen bitirilmesi Kasım 1908 tarihini bulmuştur. Gar binasının hizmete girmesinden sonra deniz kenarında bulunan artık ihtiyacı karşılayamaz hale gelen küçük iskele binası yıkıldı, yerine mimar Vedat (Tek) Bey tarafından yeni bir vapur iskele binası yapıldı. 

Haydarpaşa Tren Garının Mimari Detayları :

— Gar binasının projesini, Otto Ritter ve Helmuth Cuno adlı iki Alman mimar, inşaat islerini ise Ph. Holzmann adlı inşaat firması yaptı. 21 m uzunluğundaki 1100 ahşap kazık üzerine oturtulan gar binasının mimarisi, Prusya yeni – rönesans tarzında hayata geçirilmiş olup, iki kolu farklı uzunlukta olan ” U ” planıyla inşa edilmiştir. Gar’ın iç avlusu kuzeye, deniz cephesinin bakacağı yön ise  güney’e yerleştirilmiştir. Binanın iç yüzeyinde, Hereke’den getirtilen pembe granit, dış yüzeyinde ise Lefke’den getirtilen orta sertlikte, hava koşullarına dayanıklı taşlar kullanıldı. Ahşap çatısı, Alman mimarisinde sık kullanılan dik çatı seklinde kaplamasi arduaz yapıldı. Çatı hizasındaki saat ise Alman Demiryollarının simgesi olan kartal kanadı ile takdim edildi. Daha sonra bu motif, Türk demiryollarının simgesi olarak kabul edildi. Haydarpaşa Garı’nın tavan işlemeleri ve vitrayları da, yine bir Alman sanatçı olan Linneman tarafından yapıldı. Garın ön cephesi uslüplü görkemli görüntüsüne ragmen, peronlara bakan cephesinde sadelik hakimdir.

Haydarpaşa Tren Garında Gerçekleşen Yangınlar ve Restorasyonlar :

— I.Dünya Savaşı sırasında, 6 Eylül 1917 günü ana binanın ciddi hasar görmesine neden olan bir sabotaja uğrar. Sonrasında onarımı ile alakalı gereken çaba sarfedilmediği için uzun süre çatısı ve kuleleri yok olmuş bir halde beklemiştir. Onarılacağı günü beklemesi, Kurtuluş Savaşı’nında baslamasiyla gecikmeye girmistir. Cumhuriyet’in ilanından sonra, tüm mimarların çağrılı olduğu bir proje yarışması açıldı. 1925 yılında açılan yarışmayı, A. Nazmi Yaver adındaki genç bir mimar kazandı. Yaver’in projesinde, Gar’ın görünümü aslına uygun kalınmakla birlikte, sivri kulelerin yerine yuvarlak tavanlar yapılması ve çatının eğiminin azaltılması tavsiye ediliyordu. Ancak projenin uygulanmasından vazgeçildi ve yapı, 1930′ larda başlayan çalışmayla tamamen aslına uygun şekilde onarıldı. 1979 yılında 14 kasımı 15’ine baglayan gece Libya’ dan yük alan Rumen gemisi ” İndependenta ” bogazda infilak etmesinden sonra kurşun vitraylar önemli ölçüde erimiştir ve ciddi hasar meydana gelmiştir. Restorasyon gereksinimi nedeniyle 1976 yılında geniş çapta onarıma alınarak 1983 yılı sonunda dört dış cephe ile iki kulenin restorasyonları tamamlanmıştır.

— Hatta Kemal Sunal’ ın ” Korkusuz Korkak ” filminin bir karesinde Haydarpaşa açiklarinda yanan ” İndependenta ” gemisinin görüntüleri görünmektedir.

Haydarpaşa Tren Garının Arazi ve Yapı Analizi :

— Gar binası ilk etapta 2525 m2 alana kurulmuş ve bugünkü kapalı kısımları ile birlikte 3836 m2’lik bir alana yayılmıştır. Temelde suya karşı izole edilmiş ahşap kazık üzerine kazıklar kullanılmış, bu kazıklar buharlı şahmerdan ile çakılmıştır. Strüktürü bu kazıklara ankraj edilen kazık ızgarası üzerine yapılmıştır. Taşıyıcı sistemi çelik karkas olan binanın döşeme sistemi ise putrelli volta döşemedir. İnşaatta 2500 m3 lefke taşı, 13000 m3 beton, 1140 ton demir, 520 m3 kereste, 19000 metre sert ağaç ve 6200 m2 arduvaz çatı kaplaması kullanılmıştır.

— 13 Aralık 2013 tasdikli plan notlarında, TCDD, Gar, Çevresi ve Geri Sahası Alt Bölgesi’nde yer alan ticaret ( ofis ) alanlarında, ticaret fonksiyonu, ofis binaları ile bütünleşen, lokanta, kafeterya, konut ve günü birlik turizm tesisleri düzenlenebilecekti. Fakat binanin strukturu ve temelinin daha fazla yük kaldıramayacağının ortaya çıkması sonucu, yeni hazırlanacak plan Haydarpaşa Garı, ” Hızlı Tren’in ” ilk istasyonu olacak, tarihi kimliği korunacak. İncelemeler sonucu oluşturulacak yeni planda, TCDD ve demiryolu tarihi konulu bir müze kurulmasını içerecektir.

— Sizlere çalışmalarımdan derlediğim kısa videoyu paylaşmak istiyorum. Keyifle izlemeniz dileğiyle

Adresi :

Rasimpaşa Mahallesi, 34716 Kadıköy / İstanbul

—– Yazımı sabırla okuduğunuz için sizlere teşekkür ediyorum. Her türlü soru, görüş ve önerileriniz için yorum yazarak bana ulaşabilirsiniz. Yazımı, aşağıda ” Share ” kısmında bulunan sosyal medya araçlarında paylaşmanız bilginin daha geniş kitlelere ulaşmasını sağlayacaktır. Diğer yazılarıma da göz gezdirmeniz dileğiyle. Umarım paylaştığım bilgiler size yardımcı olmuştur.

— Yazımı beğenmeniz ve bir kısmını dahi olsa bir yerde kullanmanız durumunda sizlerden ricam kaynak olarak siteyi paylaşmanızdır. Emeğime saygı göstereceğinize eminim.